ေခါင္ေဆာင္ - အပိုင္း (၁၅)

ပညာ အေျခခံ စီမံခန္႔ခဲြမွဳ

Knowledge Management

Knowledge is knowing

What to do right things through experiences and education.

The vital organs of organization with three skills,

Technical, human, and conceptual skills.

စီမံခန္႔ခဲြမွဳကို Management လို႔ ေျပာၾကပါတယ္။ အဲဒီစီမံခန္႔ခဲြမွဳမွာ အရိုးစင္းဆုံး အေနနဲ႔ အပိုင္းေလးပိုင္း ပါ၀င္ပါတယ္။ အဲဒါေတြကေတာ့ -

• Planning
• Organizing
• Leading
• Controlling ဆိုၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။

Planning ဟာ စီ္မံကိန္း ေရးဆဲြခ်မွတ္တာျဖစ္ၿပီး ရည္ရြယ္ခ်က္၊ မဟာဗ်ဴဟာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မွဳ စတာေတြကို အေသးစိတ္ေရးဆဲြရပါတယ္။

Organizing မွာ ဘာေတြလုပ္မယ္ ၊ ဘယ္သူေတြကလုပ္မယ္ စတာေတြကို စုဖဲြ႔ပါတယ္။

Leading ပိုင္းမွာ ပါ၀င္မယ့္သူေတြကို Motivate လုပ္တာတို႔၊ ၫႊန္ၾကားတာတို႔ ဆက္သြယ္ေရးလမ္းေၾကာင္း ခ်မွတ္တာတို႔ ၀ိေရာဓိေတြ ေျဖရွင္းတာတို႔ လုပ္ေလ့ရွိ ပါတယ္။

Controlling ပိုင္းမွာ ေဆာင္ရြက္မွဳေတြကို ထိန္းသိမ္း၊ ၫႊန္ၾကားတာေတြ၊ စီမံကိန္း အေသးစိတ္ အေကာင္အထည္ေဖာ္မွဳေတြ လဲြမွားတာေတြျပန္ၿပီး တည့္မတ္တာေတြ လုပ္ပါတယ္။

Management skill ကို အၾကမ္းဖ်င္း သုံးမ်ိဳးခဲြျခားထားပါတယ္။ အဲဒါေတြကေတာ့-

• Technical Skill
• Human Skill
• Conceptual Skill ဆိုၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။

Technical Skill ကေတာ့ အထူးကၽြမ္းက်င္တဲ့ပညာ နည္းပညာအသုံးခ်မွဳပိုင္းပါ။ (Low level manager)

Human Skill ကေတာ့ အဖဲြ႔အစည္းက လူေတြနဲ႔အတူ လုပ္ကိုင္ႏိုင္မွဳ ၊ နားလည္မွဳ လႈံ႕ေဆာ္ႏိုင္စြမ္းစတာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ (mid level manager)

Conceptual Skill ကေတာ့ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အရည္အေသြးျဖစ္ၿပီး ရွဳပ္ေထြးခက္ခဲတဲ့ အေျခအေနေတြမွာ ျပသနာကို ခဲြျခမ္းစိတ္ျဖာအေျဖရွာႏိုင္မွဳ ျဖစ္ပါတယ္။ (high level manager)

ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မွဳ၊ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္မွဳ ဆိုတဲ့ Ability ဟာ တစ္ဦးခ်င္းမွာရွိတဲ့ အရည္အခ်င္းျဖစ္ပါတယ္။ ေပးတဲ့တာ၀န္ကို ၿပီးေျမာက္ေအာင္၊ အမွားအယြင္း မပါေအာင္ လုပ္ႏိုင္တာဟာ Ability ပဲျဖစ္ပါတယ္။

Intellectual Ability ဆိုတာက လုပ္ငန္းေတြကို ေဆာင္ရြက္ႏိုင္တဲ့ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ ရာ အရည္အခ်င္း ျဖစ္ပါတယ္။

Multiple Intelligence ဆိုတာကေတာ့ Cognitive, Social, Emotional နဲ႔ Cultural ေတြ ေပါင္းစည္းထားတဲ့ အရည္အခ်င္း ျဖစ္ပါတယ္။ သည္ေန႔ေခါင္းေဆာင္ေတြ မွာ အဲဒီအရည္အခ်င္းေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။ တစ္ခုေကာင္း ၊ တစ္ပိုင္းေကာင္းနဲ႔ ေခါင္းေဆာင္ မွဳ ပီျပင္တဲ့အခ်ိန္ မဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။

ပညာ

ပညာ (Knowledge) ကို သိပၸံပညာရွင္ႀကီး Albert Einstein က

Knowing what to do right things through experiences and education လို႔ တိုတိုတုတ္တုတ္နဲ႔ ထိထိေရာက္ေရာက္ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ဟုတ္ပါတယ္။ ပညာဆိုတာ Education ဆိုတဲ့ အတတ္ပညာနဲ႔ အေတြ႔အႀကဳံ (Experience) ေတြက ထြက္ေပၚလာၿပီး အမွန္ေတြကို ေရြးခ်ယ္ လုပ္ကိုင္တတ္ျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ထင္ရွားေအာင္ သူက ထပ္ေျပာပါေသးတယ္။

Knowledge is not information. Knowledge is experience, everything else is information.

ပညာဆိုတာ သတင္းအခ်က္အလက္ (Information) မဟုတ္ပါဘူး။ အေတြ႔အႀကဳံ သာျဖစ္ပါတယ္။ က်န္တာေတြအားလုံးက သတင္း အခ်က္အလက္ ျဖစ္ပါတယ္။ သည္ေနရာမွာ အေတြ႕အႀကဳံဆိုတာ အသက္ႀကီးသူတိုင္း ရၾကတာမဟုတ္ပါဘူး။ အေတြ႔အႀကဳံေပၚက ထုတ္ႏုတ္ရယူထားတဲ့ ပညာကိုသာ ဆိုလိုတာပါ။ တခ်ိဳ႕အသက္ႀကီးေပမယ့္ ေျပာ စမွတ္ျပဳေလာက္တဲ့ အေတြ႕အႀကဳံ ရရွိခဲ့ၾကသူေတြ မဟုတ္ဘူး ဆိုတာသတိထား ၾကည့္ရင္ ေတြ႕မွာပါ။

အသက္ငယ္ငယ္နဲ႔ တာ၀န္ႀကီးႀကီးထမ္းေဆာင္ခဲ့ရသူေတြ ေလ့လာမွဳရွိသူေတြမွာ အဲဒီ ပညာက ပြားမ်ားေနပါတယ္။ ျပည္ပကိုအေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ အႀကိမ္ႀကိမ္ ေရာက္ဖူး သူတခ်ိဳ႕ရွိပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ဆို ၀မ္းနည္းစရာေကာင္းတာက Shopping ထက္မပိုဘူး။ ဘာမွမသိဘူး။ ေရာက္ဖူးတဲ့ အေတြ႔အႀကဳံနဲ႔ ညီမွ်တဲ့ ပညာကို မရၾကဘူးဆိုတာကို ေျပာခ်င္ တာပါ။

ပညာအေျခခံစီမံခန္႔ခဲြမွဳ

KM ဆိုတဲ့ Knowledge Management (ပညာအေျခခံစီမံခန္႔ခဲြမွဳ) ဟာ ဒီကေန႔မွာ မရွိမျဖစ္ က်င့္သုံးရတဲ့ စီမံခန္႔ခဲြမွဳျဖစ္ေနပါၿပီ။ ပညာမွ်ေ၀ ဖလွယ္တဲ့ ယဥ္ေက်းမွဳကို ထြန္းကားေစၿပီး အဖဲြ႔အစည္းတစ္ခုလုံး ပညာအေျခခံေစတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ကမၻာေက်ာ္ Xerox Corporation ႀကီးဟာ KM မွာ ေရွ႕ေဆာင္ေရွ႕ရြက္ျပဳခဲ့တဲ့ ေကာ္ပိုေရးရွင္းႀကီးတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ေဖာက္သည္ေတြကိုလည္း ပညာအသိ တိုးပြားေစတယ္၊ အဖဲြ႔အစည္းအတြင္းမွာလည္း ပညာအသိတိုးပြားေစတယ္၊ ပညာနဲ႔စပ္ဆိုင္တဲ့ ပစၥည္းေတြကိုလည္း ထုတ္လုပ္ၿပီး ၀န္ေဆာင္မႈမွာေတာင္ ပညာထည့္သြင္းခဲ့တဲ့ အဖဲြ႔ အစည္းႀကီးတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။

Xerox ရဲ႕မဟာဗ်ဴဟာက ပညာရယူျခင္း၊ ပညာစံႏွဳန္းျမႇင့္တင္ျခင္းနဲ႔ တန္ဖိုးကို ေဖာ္ေဆာင္ပါတယ္။ Xerox ရဲ႕ ေရွ႕ပိုင္းႏွစ္ေတြ အရွဳံးေပၚတာဟာ နည္းပညာေတြ မေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္တာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕နည္းပညာအသစ္ေတြကို တီထြင္ႏိုင္ေပမယ့္ အသုံးခ်တဲ့အဆင့္ကို ေရာက္ေအာင္ မလုပ္ႏိုင္ တာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ Xerox ကတီထြင္ခဲ့တဲ့ Mouse နဲ႔ Pull-down menus စနစ္ေတြကို Apple က စီးပြားေရးအဆင့္ အသုံးခ်သြားခဲ့တာမ်ိဳးပါ